| ขนุน ภาคอีสานเรียกบักมี่ ภาคเหนือเรียกบ่าหนุน สิบสองปันนาเรียกหมากมี่ หรือ หมากหนุน กาญจนบุรีเรียกกระนู ภาษาไทใหญ่เรียก ลาง เป็นไม้ผลยืนต้นในวงศ์ Moraceae มีถิ่นกำเนิดในเอเชียใต้และแพร่หลายมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ขนุนเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ อยู่ในวงศ์เดียวกับสาเก สูง 15-30 เมตร ลำต้นและกิ่งเมื่อมีบาดแผลจะมีน้ำยางสีขาวข้นคล้ายน้ำนมไหล ใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบรูปรี ขนาดกว้าง 5-8 เซนติเมตร ยาว 10-15 เซนติเมตร ปลายใบทู่ถึงแหลม โคนใบมน ผิวในด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน เนื้อใบหนา ดอกเป็นช่อแบบช่อเชิงลดแยกเพศอยู่รวมกัน เป็นช่อสีเขียว อัดกันแน่น แยกเพศ แต่อยู่บนต้นเดียวกัน ช่อดอกตัวผู้ออกตามปลายกิ่งหรือซอกใบ เป็นแท่งยาว ช่อดอกตัวเมียเป็นแท่งกลมยาว ออกตามลำต้นหรือกิ่งใหญ่ เมื่อติดผล ดอกทั้งช่อจะเจริญร่วมกันเป็นผลรวมมีขนาดใหญ่ โดย 1 ดอกกลายเป็น 1 ยวง ในผล |
| ความเป็นมงคล |
| การปลูกต้นขนุนจะทำให้ผู้อยู่อาศัยได้รับการสนับสนุน มีคนคอยอุปการะอุดหนุนจุนเจือ คอยให้ความช่วยเหลือ มีคนสรรเสริญ สามารถป้องกันอันตรายและคนใส่ร้ายป้ายสีได้ ซึ่งหากบ้านไหนคิดจะปลูกต้นขนุนแล้วล่ะก็ ควรเลือกปลูกทางทิศตะวันตกเฉียงใต้จะดีที่สุด โดยให้หัวหน้าครอบครัวเป็นคนลงมือปลูกในวันจันทร์ หรือวันพฤหัสบดี |
| ต้นขนุน |
 |
|
|
|
| การปลูก |
| การปลูกนิยมปลูกในฤดูฝน การปลูกขนุนต้องกระทำด้วยความระมัดระวังอย่าให้รากขาดมาก ต้นจะชะงักการเจริญเติบโตได้ ต้นขนุนที่ปลูกไว้ในภาชนะนาน ๆ ดินจะจับตัวแข็งและรากจะพันกันไปมาเวลา เมื่อเอาออกจากถุงพลาสติกหรือกระถางแล้ว แล้วให้เอามือบี้ดินก้นภาชนะให้แยกออกจากกันเล็กน้อย และรากที่ม้วนไปมาทำให้คลี่ออกบ้างเพื่อจะได้เติบโตไปอย่างรวดเร็ว |
| |
| การขยายพันธุ์ |
| การขยายพันธุ์ขนุนสามารถทำได้หลายวิธีคือ การใช้เมล็ด เป็นวิธีดั้งเดิมที่ปลูกกันมานาน สามารถขยายพันธุ์ได้ครั้งละมาก ๆ ต้นที่ได้จากการเพาะเมล็ดจะสูงใหญ่ มีอายุยืน มีรากแก้วที่หยั่งลึกไม่โค่นล้ม ง่าย แต่ต้นที่ได้จากการเพาะเมล็ดอาจกลายไปจากพันธุ์เดิม ชี่งอาจจะมีลักษณะที่ ดีกว่าพันธุ์เดิมหรือเลวกว่าพันธุเดิมก็ได้ ข้อเสียเปรียบอีกประการหนึ่งของต้นที่ได้ จากการเพาะเมล็ดคือ จะให้ผลช้ากว่าต้นที่ปลูกด้วยกิ่งตอนหรือกิ่งทาบ |
| |
| โรคและแมลง |
| ปกติขนุนไม่ค่อยมีแมลงศัตรูรบกวนมากนัก เท่าที่พบ อยู่เสมอ คือหนอน ไชลำต้น รคที่พบว่ามีปัญหาต่อขนุนอยู่บ้าง ได้แก่ โรคราที่เกิดที่ดอกทำให้ดอกและผลอ่อนเน่าเป็าสีดำ ร่วงหล่นเสียหาย |